در گذشته صنایع دستی استان مرکزی رواج و رونق بیشتری داشته است. متاسفانه در حال حاضر برخی از رشته های صنایع دستی در این استان به دلیل مشکلات اقتصادی و ضعف در بازاریابی، به فراموشی سپرده شده است. اما با این اوصاف همچنان تعدادی از رشته های اصیل صنایع دستی در این منطقه، زنده و پا برجا مانده است. از جمله تولیدات شاخص صنایع دستی استان مرکزی می توان به قالی ساروق اراک و گیوه سنجان اشاره کرد. در ادامه برای آشنایی بیشتر با صنایع دستی این منطقه، به ارائه توضیحاتی دراین خصوص خواهیم پرداخت:
قالی بافی
این رشته از صنایع دستی استان مرکزی از قدمت و پیشینه ای طولانی برخوردار است. از میان قالی های بافته شده در این منطقه، قالی ساروق اراک شهرت فراوان دارد. این نوع قالی در نهایت دقت و ظرافت و نیز با کیفیت بالایی بافته شده و در سطح بین المللی بسیار شناخته شده است. این معروفیت به دلیل داشتن ویژگی های ممتازی همچون بافت ریز، رنگ بندی متنوع و پرزهای کوتاه است. از طرح های به کار رفته در قالی ساروق می توان به طرح شاه عباسی، محرابی، زیر خاکی، گلدانی و مستوفی اشاره کرد. این طرح ها غالبا با نقوشی نظیر بندرریحان، گل خنا، بازرجان، بته میر و … همراه می شوند.
گیوه دوزی
هنر گیوه دوزی در استان مرکزی قدمتی دیرینه دارد. این نوع پای افزار سنتی از دو قسمت تشکیل شده است. بخش رویی آن از جنس پنبه بوده و توسط زنان روستایی بافته می شود. لایه زیری گیوه نیز توسط مردان درست شده و تولید آن به شکلی است که آب در داخل آن نفوذ نمی کند. گیوه ها بر اساس جنس به کار رفته در لایه زیری آن به سه دسته گیوه اشرافی با زیره چرمی، گیوه شهری با زیره چرمی و پاشنه پلاستیکی و گیوه کارگری با زیره پلاستیکی تقسیم می شوند.
در میان گیوه های بافته شده در این منطقه، گیوه سنجان بسیار مشهور و زبانزد است. سنجان و یا در گویش محلی سنجون، روستایی در دامنه کوهستان قصبه است. تنها رشته صنایع دستی در سنجان گیوه دوزی بوده و در گذشته به بسیاری از مناطق کشور عرضه می شده است. گیوه های سنجان ، در روستاهای اطراف کرج و در منطقه چهارباغ به نام گیوه “سیمین جانی” مشهور بوده و جایگاه ممتازی در این منطقه داشته است. به طوری که داشتن این نوع گیوه، یک مزیت و اعتبار ویژه ای در منطقه چهار باغ محسوب می شده است. در حال حاضر نیز گیوه سنجان به شهرهای تبریز، بغداد، حلب، سمرقند و نیز کشور مصر صادر می شود.
مسگری
از رشته مسگری به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع دستی استان مرکزی می توان یاد کرد. هم اکنون نیز این حرفه در بازار مسگران شهر اراک، از رونق و اعتبار خوبی برخوردار است. در گذشته استفاده از ظروف مسی در پخت و پز غذاها رواج بیشتری داشت. چراکه استفاده از این ظروف خواص بسیاری را به غذا اضافه می کرد. در چند دهه اخیر با ورود ظروف جدید پخت و پز، استفاده از وسایل مسی در آشپزخانه های ایرانی کاهش یافته است.
تفرشی دوزی
از دیگر صنایع دستی استان مرکزی می توان به تفرشی دوزی یا درویشی دوزی اشاره کرد. این هنر دستی نوعی از رودوزی است که در حاشیه پارچه و به صورت یک حاشیه پهن دوخته می شود. تفرشی دوزی شباهت زیادی به چشمه دوزی دارد و متاسفانه در حال حاضر از رواج آن بسیار کاسته شده است. برای دوخت تفرشی ابتدا طرح مورد نظر را بر روی پارچه کاغذی پیاده کرده و پس از آن بر روی طرح بخیه می زنند. در مرحله آخر کاغذ را برداشته و طرحی زیبا در حاشیه پارچه نقش می بندد. هم اکنون تعدادی محدودی از زنان اراکی، به دوخت این هنر اصیل اشتغال دارند.
سایر رشته های فعال صنایع دستی استان مرکزی عبارتند از: گلیم بافی، جاجیم بافی، سفالگری، قلم زنی، ساخت سازهای سنتی، منبت کاری، تذهیب، زیورآلات سنتی، آهنگری و … اشاره کرد.