صنایع دستی استان هرمزگان به دلیل برخورداری از شرایط خاص جغرافیایی و فرهنگی، از تنوع بسیاری برخوردار است. به عنوان نمونه آداب و رسوم خاص مردم این منطقه، بافت سنتی زندگی آنان و نزدیکی به سواحل خلیج فارس، سبب شده آثار بدیع و زیبایی از صنایع دستی در این منطقه تولید شود. بخشی از این تولیدات به رودوزی های سنتی برای تزئین لباس های محلی اختصاص دارد. دسته دیگر محصولات صنایع دستی با استفاده از انواع صدف و سایر آبزیان دریایی تولید می شود. در نهایت بخش سوم رشته های صنایع دستی در این منطقه به فعالیت های ماهیگیری مانند تور بافی، لنج سازی و … ارتباط دارد. برای آشنایی بیشتر با رشته های صنایع دستی استان هرمزگان، به ارائه توضیحاتی در این خصوص خواهیم پرداخت:
قالی بافی
این رشته از صنایع دستی استان هرمزگان، در میان عشایر اسکان یافته افشاری و رائینی رونق فراوان دارد. آن ها غالبا به بافت قالی، قالیچه، چنته و رویه پشتی می پردازند. بافندگان این قالی ها، پشم مورد نیاز را از منطقه سیرجان تهیه کرده و ریسندگی و رنگرزی این پشم ها را خود به عهده می گیرند. گره های به کار رفته در قالی های استان هرمزگان از نوع فارسی بوده و نقشه های آن عمدتا متعلق به ایل افشار است. به طور مثال از نقشه های افشاریه می توان به طرح های سه کله، گنبدی، بوته شاهی، ماه و ستاره ای، سماوری، شکارگاه و … اشاره کرد. این صنعت در مناطقی از استان نظیر بندرعباس، روستای درتوجان و بخش حاجی آباد از رواج بسیار برخوردار است.
حصیر بافی
این هنر دستی در میان مردم استان هرمزگان رونق و رواج بسیار دارد. علت این امر دسترسی آسان و فراوان به برگ درخت خرما، به عنوان مواد اولیه بافت حصیر در این منطقه است. این رشته از صنایع دستی غالبا توسط زنان هرمزگانی انجام شده و تولیدات آن ها معمولا جنبه خود مصرفی دارند. از مراکز عمده بافت حصیر در این استان، می توان به روستاهای بندر لنگه، میناب، بشاگرد و … اشاره کرد. همچنین این محصولات حصیری شامل بادبزن، سجاده، انواع سبد، نوعی زیرانداز به نام تک به عنوان پوششی برای سقف خانه ها، گلدان و … است.
گلابتون دوزی
این هنر دستی به دوخت طرح ها و نقوش زیبا بر روی پارچه های ساده، توسط نخ گلابتون اطلاق می شود. اشتغال به این کار در میان زنان و دختران هرمزگانی بسیار متداول بوده و آنان از این هنر برای تزئین لباس های محلی خود استفاده می کنند. نقوش به کار رفته در این هنر اصیل به لباس های محلی زنان هندی و بنگالی بسیار شباهت دارد. معمولا از دوخت گلابتون برای تزئین شلوارهای زنانه، پیش سینه، سر آستین، دور یقه، دیوارکوب، سجاده، جلد قرآن، لبه پرده و … استفاده می شود. این حرفه در مناطقی نظیر بندر عباس، بندر لنگه و میناب از رونق بسیار برخوردار است.
سوزن دوزی
سوزن دوزی یکی دیگر از انواع رودوزی ها است که غالبا در استان سیستان و بلوچستان رواج بسیار دارد. این هنر دستی به دلیل نزدیکی بخش بشاگرد استان هرمزگان به این منطقه رونق بسیار گرفته است. سوزن دوزی در استان هرمزگان تنها در منطقه بشاگرد و به روش زنان بلوچ انجام می شود.
خوس دوزی
از دیگر صنایع دستی استان هرمزگان می توان به خوس دوزی اشاره کرد. این هنر دستی به دوخت نوارهای نقره ای باریک بر روی پارچه های توری ریز بافت اطلاق می شود. پارچه زمینه برای خوس دوزی اغلب به رنگ های سفید، سیاه، سبز و زرشکی است. از این دوخت تزئینی معمولا برای آراستن مقنعه، دستار یا چادر زنانه و … استفاده می کنند.
بادله دوزی
نوع دیگری از رودوزی های مرسوم در استان هرمزگان بادله دوزی یا تلی باف است. در این هنر اصیل چندین نوع زری شامل زری بزرگ در وسط و زری های کوچک در اطراف آن بر روی پارچه دوخته می شود. این نوع دوخت معمولا برای تزئین لبه شلوارهای زنانه به کار گرفته می شود.
سفالگری
سفالگری استان هرمزگان ، در مناطقی نظیر بندر عباس و میناب رونق فراوان دارد. این تولیدات سفالی معمولا شامل انواع گلدان، قلیان، سرقلیان، نوعی کوزه آب به نام جهله و … است.
تور بافی
از دیرباز بافت تور به عنوان یکی از وسایل اصلی کار ماهیگیری، در این منطقه بسیار متداول بوده است. روش بافت تور در استان هرمزگان ابتدایی و به صورت دستی بوده و از نسل های پیشین، سینه به سینه به یادگار مانده است. البته در سال های اخیر به دلیل اینکه این تورها در کارگاه ها و به روش صنعتی تولید می شوند، بافت دستی آن ها رونق خود را از دست داده است. در حال حاضر تور بافی، در مناطق محدودی از استان هرمزگان به روش سنتی انجام می شود.
خرسک بافی
از خرسک بافی به عنوان یکی دیگر از صنایع دستی استان هرمزگان می توان یاد کرد. خرسک به نوعی قالی گفته می شود که دارای پرزهای بلند و بافت درشت است. رنگ های به کار رفته در این دستبافته معمولا محدود است، چرا که در بافت خرسک، از رنگ طبیعی پشم استفاده می شود. طرح ها و نقوش این محصول دست باف، معمولا به صورت هندسی بوده و به عنوان پادری، کناره و … کاربرد دارد.
چنته بافی
چنته نوع دیگری از بافته های داری استان هرمزگان است که غالبا توسط زنان این منطقه بافته می شود. این نوع محصول دست باف بر روی دارهای افقی، با طرح ها و نقوش ذهنی و عمدتا به صورت هندسی تولید می شود. از چنته معمولا برای تزئین کپرها استفاده شده و اطراف آن با صدف های دریایی و منگوله های رنگی آراسته می شود. لازم به ذکر است این هنر اصیل در استان هرمزگان غالبا در منطقه بشاگرد رواج دارد.
شیریکی پیچ
این نوع گلیم غالبا توسط عشایر استان کرمان بافته می شود. به دلیل نزدیکی استان هرمزگان به این منطقه، بافت شیریکی پیچ نیز رایج شده است. این نوع بافته داری در روستاهای بخش حاجی آباد تولید شده و رونق فراوان دارد.
از دیگر صنایع دستی استان هرمزگان می توان به کلاه سازی، چادر شب بافی، شک دوزی، کم دوزی، عبا دوزی، خورجین بافی، صنایع دستی دریایی، لنج سازی، ملیله دوزی و … اشاره کرد.